Er is steeds meer behoefte aan hoger opgeleid personeel in de zorg- en welzijnssector. Dat heeft te maken met de veranderde zorg en ondersteuning: langer thuis wonen, meer inzet van mantelzorgers en vrijwilligers en versterken van eigen regie van de cliënt. Dat heeft tot gevolg dat opleidingen aangepast moeten worden. Maar ook dat medewerkers op een lager opleidingsniveau uit de arbeidsmarkt worden gedrongen. Terwijl ze over 2 jaar hard nodig zijn omdat er een tekort aan werkers in de Z+W-sectoren dreigt.
Arbeidsmarkt
Dat blijkt uit het rapport ‘Arbeid in Zorg en Welzijn, Jeugdzorg en Kinderopvang 2015’, dat onderdeel is van het onderzoeksprogramma Arbeidsmarkt Zorg en Welzijn. De conclusie dat een tekort aan arbeidskrachten in de Z+W-sectoren dreigt is niet nieuw, maar wordt in het rapport concreet uitgewerkt door verschillende cijfers aan elkaar te koppelen.
Tekort arbeidskrachten
In de komende twee jaar zal het aanbod van arbeidskrachten nog afnemen. Vooral in de huishoudelijke zorg en verzorging zal de werkgelegenheid door transitie en bezuinigingen. Maar ook in de welzijnssectoren. Er dreigt een groot probleem: de inkrimping van werkers gaat vooral ten koste van jonge werknemers. Die zijn echter over 2 jaar weer hard nodig, omdat er dan een stijgend tekort aan arbeidskrachten is. Omdat veel werknemers uitstromen vanwege pensioen en omdat de huidige schoolverlaters ander werk zoeken en voor de Z+W-sectoren verloren gaan.
Een op de drie afgestudeerde psychologen en orthopedagogen voelt zich uitgebuit op stages en werkervaringsplekken. Dat blijkt uit een enquête van de verenigingen voor psychologen en pedagogen. ‘Werkervaringsplaatsen worden gebruikt om volwaardige arbeidsplekken te vullen. Lees meer>>
Hogere opleiding
De trend om hoger opgeleide werkers in de zorg- en welzijnssectoren aan te nemen kan negatieve gevolgen hebben, zo waarschuwen de onderzoekers in het rapport. Allereerst zijn er in de zorgsector na 2016 echte tekorten, omdat er te weinig jonge mensen uit de hbo-opleidingen komen waar nu een beperkte toelating geldt omdat er te weinig stageplaatsen in de zorg zijn.
Mbo-opgeleid
Ten tweede leidt de inzet van hoger opgeleide werknemers tot hogere kosten in de sector, waar juist minder geld beschikbaar is. Ten derde dreigt een grote groep mbo-opgeleide werkers geen baan te kunnen vinden in de Z+W-sectoren. Zij zoeken een andere baan en zullen daarom als arbeidspotentieel voor Z+W verloren gaan.
Maatregelen
De conclusie is dat in de komende 2 jaar het aanbod van personeel de vraag overtreft. Het wordt vooralsnog lastig een baan in de Z+W-sectoren te vinden, vooral voor jongeren. Vanaf 2017 tot 2019 zullen er meer mensen nodig zijn. Maar het aantal afgestudeerden is beperkt. Daar komt bij dat veel werkers in de Z+W-sectoren dan met pensioen gaan. Om arbeidstekort te voorkomen is het noodzaak, aldus de onderzoekers, dat de opleidingen maatregelen nemen om nu al meer mensen op te leiden: genoemd wordt specifiek pedagogisch mbo-medewerker niveau 4.
Download hier de rapportage ‘Arbeid in Zorg en Welzijn, Jeugdzorg en Kinderopvang 2015’
